در صنایع فلزی، فرایند نورد یکی از پایه‌ای‌ترین و حیاتی‌ترین روش‌ها برای شکل‌دهی ورق و قطعات فلزی است. با پیشرفت تکنولوژی و افزایش نیاز به دقت، کیفیت سطح و کارایی، دو نوع متداول از دستگاه‌ها یعنی نورد سه غلطک و نورد چهار غلطک اهمیت ویژه‌ای یافته‌اند. هرکدام از این سیستم‌ها ویژگی‌ها، مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند که در شرایط مختلف صنعتی، یکی برتری‌هایی دارد و در شرایط دیگر ممکن است مناسب‌تر نباشد.
نورد سه غلطک چیست؟
نورد سه غلطکه یکی از روش‌های رایج و پرکاربرد در شکل‌دهی فلزات به شمار می‌رود. این فناوری به دلیل طراحی ویژه خود، توانایی‌های منحصر به فردی در پردازش و فرم‌دهی ورق‌های فلزی دارد. در این فرآیند، سه غلطک اصلی نقش کلیدی ایفا می‌کنند.
ساختار و عملکرد نورد ۳ غلطکه
در این سیستم، غلطک‌های بالایی ثابت بوده و وظیفه هدایت و نگه‌داری ورق فلزی را بر عهده دارند. غلطک پایینی به صورت متحرک طراحی شده و با حرکت عمودی خود عملیات فشرده‌سازی و تغییر ضخامت ورق را انجام می‌دهد. این قابلیت تنظیم ارتفاع غلطک متحرک باعث می‌شود ضخامت نهایی فلز مطابق با نیاز تولیدکننده کنترل شود. در نتیجه، فلز به صورت تدریجی و یکنواخت بین غلطک‌ها شکل می‌گیرد.
نورد سه غلطک :
نورد 3 غلطکه یکی از روش‌های متداول در شکل‌دهی فلزات است که به دلیل طراحی خاص خود، توانایی‌های منحصر به فردی در پردازش مواد دارد. در این فرآیند، از سه غلطک به عنوان ابزار اصلی استفاده می‌شود.
این سه غلطک معمولاً به صورت دو غلطک ثابت در بالا و یک غلطک متحرک در پایین قرار می‌گیرند. مهم‌ترین ویژگی نورد 3 غلطکه قابلیت کنترل دقیق فرآیند و کیفیت بالای محصولات نهایی است.
ساختار و عملکرد:
غلطک‌های بالا معمولاً ثابت هستند و وظیفه نگه‌داشتن و هدایت فلز در حین نورد را بر عهده دارند. غلطک متحرک که به طور عمودی حرکت می‌کند، وظیفه فشرده‌سازی و شکل‌دهی به فلز را بر عهده دارد. این غلطک قابلیت تنظیم دارد و می‌توان با تغییر ارتفاع آن، ضخامت نهایی فلز را تنظیم کرد. در این فرآیند، فلز به تدریج بین غلطک‌ها فشرده شده و شکل می‌گیرد.
مزایا و معایب نورد ۳ غلطکه
نورد 3 غلطکه مزایایی چون سادگی طراحی و کاهش هزینه‌های تولید را دارد. به دلیل سهولت در استفاده و کاربری آسان، این نوع نورد برای کارخانه‌های کوچک و متوسط مناسب است. البته، از معایب آن می‌توان به محدودیت در تولید محصولات با دقت بالا و اشکال پیچیده اشاره کرد. برای تولید قطعات با جزئیات دقیق یا کیفیت سطح بسیار بالا، نورد 4 غلطکه گزینه بهتری است.
نورد 4 غلطکه :
نورد 4 غلطکه یک مرحله بالاتر از نورد 3 غلطکه است که توانایی‌های چشمگیری در شکل‌دهی و پردازش فلزات دارد و به طور خاص برای تولید محصولات با دقت بالا و کیفیت سطح عالی طراحی شده است. در این فرآیند، از چهار غلطک استفاده می‌شود: دو غلطک در بالا و دو غلطک در پایین.
مزایا و کاربردها:
نورد 4 غلطکه دارای مزایای قابل توجهی نسبت به نورد 3 غلطکه است. از جمله این مزایا، امکان تولید ورق‌های نازک‌تر و با کیفیت‌تری است که در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، هوافضا و الکترونیک کاربرد دارند. همچنین، نورد 4 غلطکه به دلیل توانایی در تولید پروفیل‌های پیچیده و اجزای هندسی، در صنعت ساخت و ساز و تولید قطعات صنعتی بسیار محبوب است.
نورد 4 غلطکه همچنین به مصرف کمتر انرژی نسبت به نورد 3 غلطکه معروف است، زیرا انتقال حرارت و کاهش اصطکاک بهینه‌تر انجام می‌شود. این ویژگی، به ویژه در مقیاس بزرگ تولید، می‌تواند منجر به صرفه‌جویی‌های قابل توجهی شود.
نتیجه‌گیری:
در نهایت، انتخاب بین نورد 3 غلطکه و نورد 4 غلطکه بستگی به نیازهای خاص پروژه، نوع ماده و ویژگی‌های مکانیکی مطلوب دارد. نورد 3 غلطکه به دلیل سادگی طراحی و هزینه‌های کمتر معمولاً در پروژه‌های کوچک و متوسط مورد استفاده قرار می‌گیرد، در حالی که نورد 4 غلطکه به دلیل دقت بالا و کیفیت بالای محصول، گزینه‌ای مناسب برای کاربردهای صنعتی پیچیده و با حجم‌های بالا است. با توجه به تحولات روزافزون در صنعت نورد و پیشرفت فناوری، هردو نوع نورد می‌توانند نقش مهمی در شکل‌دهی آینده فلزات ایفا کنند. این دو فرآیند، به عنوان ابزارهایی کلیدی در صنعت تولید، به شرکت‌ها و کارخانه‌ها کمک می‌کنند تا نیازهای متنوع و پیچیده بازار را برآورده کنند.
در نهایت، توسعه و بهبود فناوری‌های نورد می‌تواند به افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تولید کمک کند و در نتیجه کیفیت محصولات تولیدی را بهبود بخشد. بی‌شک نورد 3 و 4 غلطکه با داشتن مزایای خاص خود، در آینده صنعت فلزات جایگاه مهمی خواهند داشت.
در مقاله بعد به تشریح اجزای دستگاه نورد ورق فلزی خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید..