انواع دستگاه نورد لوله و پروفیل
دستگاه‌های خم‌کن پروفیل هیدرولیک، نورد تیرآهن، نورد لوله و پروفیل و همچنین دستگاه‌های خم‌کن لوله و پروفیل، جزو انواع دستگاه‌های رول‌کن ورق فلزی هستند که برای خم‌کارهای اتوماتیک لوله‌ها و پروفیل‌ها با اندازه و شکل‌های مختلف، به روش نورد سرد، طراحی شده‌اند. این دستگاه‌ها معمولاً ماشین‌هایی هستند که فلز را شکل می‌دهند و با توجه به هدف خاصی که دارند، کاربرد فراوانی دارند. از این دستگاه‌ها برای خم کردن تیرآهن، نبشی، لوله، قوطی، پروفیل‌های U و T و موارد مشابه استفاده می‌شود.
پروفیل (قطعه) درون رول‌ها معمولاً سه رول قرار می‌گیرد و با وارد کردن نیرو توسط جک‌های هیدرولیکی، تغییر شکل می‌دهد. با بالا و پایین کردن رول‌ها می‌توان شعاع‌های خم متفاوتی بدست آورد. نیروی لازم برای حرکت رول‌ها توسط موتورهای الکتریکی تأمین می‌شود. به دلیل قدرت بالای سیلندرهای هیدرولیک، این دستگاه‌ها قادرند پروفیل‌ها و تیرآهن‌های بزرگ را بدون مشکل خم کنند، اما در قطعات بزرگ‌تر، زمان فرآیند خم بیشتر خواهد بود.
کاربردهای خم کن لوله و پروفیل
این دستگاه‌ها در صنایع متعددی کاربرد دارند، از جمله:
- ساختمان‌سازی (نمای داخلی و بیرونی)
- صنعت خودرو، ساخت و ساز تونل و مترو
- درب، پنجره، صندلی، گلخانه
- تجهیزات ورزشی و سایر صنایع
همچنین در صنعت، برای خم‌کاری لوله‌هایی با ضخامت تا ۲۰ میلی‌متر از آن استفاده می‌شود.
مشخصات فنی دستگاه‌ها
نورد لوله و پروفیل عمودی (محور افقی رول‌ها):
این نوع، پرکاربردترین نوع دستگاه‌های خم‌کن پروفیل است. به دلیل سهولت کاربری و نیاز نداشتن به اپراتور متخصص، در صنعت بسیار رایج است. این دستگاه‌ها برای خم کردن پروفیل‌های سبک‌تر و در اندازه‌های کوچک و متوسط طراحی شده‌اند و در بازار موجودند. نیروی مورد نیاز برای ایجاد فشار بر روی رول‌ها توسط سیستم هیدرولیک تأمین می‌شود و در هر دو سمت دستگاه، راهنماهای قابل تنظیم برای افزایش دقت و کنترل زاویه خم قرار دارد.
نورد لوله و پروفیل افقی (محور عمودی رول‌ها):
این نوع برای خم‌کاری قطعات سنگین و بزرگ استفاده می‌شود تا وزن قطعات به رول‌ها آسیب نزند و از دفرمگی و لغزش جلوگیری کند. بیشتر در صنایع کشتی‌سازی، سدسازی و عمران کاربرد دارند. قدرت این دستگاه‌ها بسیار بالاتر است و با استفاده از میله‌های راهنمایی، می‌توان زاویه‌های خم متعدد، دو بعدی و سه‌بعدی را ایجاد کرد.
دستگاه خم‌کن لوله و پروفیل چهار وجهی
این نوع دستگاه‌ها شباهت زیادی به دستگاه‌های لوله‌خم‌کن دارند، اما قدرت موتور و سیستم هیدرولیک آن‌ها بیشتر است. همچنین، قالب‌ها، کارگیرها و مندریل‌های متفاوتی نسبت به لوله‌خم‌کن‌ها دارند.
سؤال رایج:
اگر دستگاه نورد پروفیل قادر به خم‌کاری لوله‌ها نیز هست، پس چه نیازی به دستگاه لوله‌خم کن است و تفاوت‌های آن‌ها چیست؟
در پاسخ باید گفت:
مزایا و معایب انواع نورد لوله و پروفیل
دستگاه‌های خم‌کن لوله و پروفیل توانایی خم‌کاری لوله‌ها را دارند، اما محدودیت‌ها و معایبی نیز دارند:
- قابلیت خم‌کاری لوله‌هایی با طول کوتاه (تا ۱۰ تا ۵۰ برابر قطر لوله)
- توانایی خم‌کاری با شعاع و زاویه‌های بالا
- برش اتوماتیک لوله را ندارند
- امکان خم‌کاری سه‌بعدی را ندارند
- مناسب نبودن برای قطعات بزرگ (قادر به خم‌کاری لوله‌هایی با طول حداکثر ۱۰ برابر قطر)
- قدرت کمتر نسبت به خم‌کن‌های پروفیل
- هزینه تعمیر و نگهداری بیشتر
مزایا و معایب دستگاه خم‌کن قوطی و پروفیل هیدرولیکی
- توانایی خم کردن قطعات بزرگ و مقاوم، به‌خصوص لوله‌هایی با طول‌های تا 50 برابر قطر آن‌ها
- قابلیت ایجاد خم‌های دایره کامل، نیم‌دایره و قطعات ستاره‌ای
- امکان هم‌محور کردن قطعات بزرگ
- دارا بودن تنظیم‌کننده‌های دو طرف برای بهتر گرفتن قطعه و کنترل دقیق زاویه و میزان خم
- هزینه تولید و انتقال نیرو پایین‌تر
- کمترین انحراف و شکستگی در خم‌شده‌ها
- حداقل لغزش مواد در طول فرآیند خم‌کاری
- قابلیت نورد پروفیل‌های مختلف و اشکال نامتقارن
نکات مهم هنگام خرید یا انتخاب دستگاه خم کن لوله و پروفیل
علاوه بر قیمت آهن، انتخاب دستگاه مناسب برای خم‌کاری پروفیل به عوامل متعددی وابسته است. مهم‌ترین عامل پس از قیمت پروفیل، نوع و جنس، سایز و ضخامت آن است. زیرا برخی دستگاه‌ها فقط تا یک محدوده خاص از سایز و ضخامت را پشتیبانی می‌کنند. بنابراین، در هنگام انتخاب دستگاه باید به نوع پروفیل‌های مورد استفاده در پروژه توجه کنید.
عامل مهم دیگر، دقت و شعاع خم است. در مواردی که اشکال موردنظر پیچیده نیستند، نیاز نباید به دستگاه‌های گران‌قیمت با قابلیت‌های پیشرفته باشد. علاوه بر این، محبوبیت برند سازنده نیز تأثیر زیادی بر قیمت نهایی دارد؛ هر چه برند شناخته‌شده‌تر و معتبرتر باشد، معمولاً قیمت آن بالاتر است. همچنین، با توجه به اینکه اغلب دستگاه‌های خم‌کاری پروفیل وارداتی هستند، نوسانات نرخ ارز نیز بر قیمت نهایی تأثیرگذار است.